Mogelijk met partners

Eind 2016 verscheen Nieuw Wonen – op weg naar 2040, een stoeptegelgroot koffietafelboek voor professionals in het woondomein. Deze verhalen hebben we kunnen maken in een samenwerking met een aantal partners. Partners die meedachten in thema’s en het aanscherpen van de contouren die we op het spoor waren. Daarvoor werden sleutelpersonen geïnterviewd en een kennisbijeenkomst voor professionals georganiseerd. Het boek met verhalen kwam uit tijdens een jubileumcongres van SVn. Vragen die tijdens het werkproces ontstonden hebben we kunnen inbrengen bij een publieksonderzoek en de uitkomst daarvan was weer aanleiding voor artikelen in dag- en vakbladen, en een groot interview op BNR-radio.
De productie van deze verhalen over Nieuw Wonen – op weg naar 2040 – leidde ons ook, als vanzelf, naar een een vervolg: Nieuw Wonen met Zorg. Maar hieronder eerst een korte impressie van de verhalen uit het boek die leiden naar de negen contouren in Nieuw Wonen. Vanuit deze basis gaan we verder op zoek naar publieke geheimen in de ontwikkeling rond wonen en zorgen in Nederland.

Contouren

nieuw-wonen-pagina-beeld-7-themagericht-wonen-03-
nieuw-wonen-pagina-beeld-4-zoeken-naar-betaalbaarheid-01
nieuw-wonen-pagina-beeld-7-nieuwe-concepten-01

Waar gaat het naartoe met het bouwen en wonen? Dat is de centrale vraag van het boek Nieuw Wonen, op weg naar 2040 dat eind 2016 verscheen. Veel traditionele patronen zijn versplinterd. Het Rijk is niet meer de grote regelaar. Ontwikkelaars grossieren niet meer in eenvormigheid. Woongeschiedenissen worden steeds diverser. Nieuwe woonvormen komen op: de kluswoning, deelconcepten, communitywonen, tiny houses. In het bouwen nemen inbreiden en transformatie de plaats in van weilanden volplempen.
Het boek verkende deze ontwikkelingen en zocht rode draden in een veelheid aan ontwikkelingen waarvan de contouren nog vaag waren. Hoe ontwikkelen het inwonertal en de bevolkingssamenstelling zich? In welke richting gaat het met het financieren van het wonen? Wat kunnen we verwachten op het gebied van duurzaamheid, innovatie, groei van de steden, leegloop van het platteland?
Essays daarover werden afgewisseld met beeldreportages waarin bewoners vertelden over hun huis, omgeving en woongeschiedenis. In tijdslijnen rond functies als slapen en wassen werd geschetst wat er in en rond de woning allemaal veranderde. In beeldende teksten en sprekende beelden.

Nieuw-Wonen-front-back-spread-300x300Nieuw Wonen

Wonen op weg naar 2040

Publiek geheim ‘Nieuw Wonen’ is een mooi groot koffietafelboek met harde kaft van 30x30cm. 120 pagina’s half tekst, half beeld, met columns en een voorwoord van Jacqueline Cramer.

Bestellen
VERDER

1 | Economische context-beweging

nieuw-wonen-pagina-beeld-1-huurders-en-kopers-die-delen-02
nieuw-wonen-pagina-beeld-1-huurders-en-kopers-die-delen-03
nieuw-wonen-pagina-beeld-1-huurders-en-kopers-die-delen-01

Huurders en kopers die delen, Amsterdam  Chantal van Genderen

Er wordt al gepraat over samen zorg inkopen, voor als mensen hier oud worden

VERDER

Conclusies | Economische context-beweging

Panorama:  We bevinden ons aan het eind van de economische winter of het begin van de economische lente. Tijdens de recessie stagneerde de bouwproductie en ontstond een omvangrijke inhaalvraag. Inkomensonzekerheid maakt de betaalbaarheid van woonruimte belangrijker.

Trends: Kleiner wonen, delen van woonruimte en voorzieningen.

Uitdagingen:  a] de omslag maken van kwantitatief (weilanden volstampen met rijtjeshuizen) naar kwalitatief (de schaarse beschikbare ruimte slim benutten door transformatie, renovatie en het ontwikkelen van nieuwe woonconcepten);
b] betaalbare antwoorden geven op een meer diverse vraag.

VERDER

2 | Veranderende bevolkingssamenstelling

nieuw-wonen-pagina-beeld-2-demografie-en-krimp-02
nieuw-wonen-pagina-beeld-2-demografie-en-krimp-03
nieuw-wonen-pagina-beeld-2-demografie-en-krimp-01

Starterswoning in krimpgebied, Esbeek  Wiesje Pulles

Zo kregen wij de kans te kiezen voor een toekomst met onze kindertjes in dit rustige dorp

VERDER

Conclusies | Veranderende bevolkingssamenstelling

Panorama:  De bevolkingsgroei zwakt af, vanaf 2040 kan landelijk krimp ontstaan. Migratie is een onzekere factor. Aan de randen van het land zijn er al krimpgebieden. Overal in het land gaat de trek naar de stad voort en loopt het platteland leeg.

Trend:  Vergrijzing, relatief meer alleenstaanden, een meer diverse bevolking.

Uitdagingen:  Het voorkómen van verpaupering van krimpregio’s en het platteland.

VERDER

3 | Wijzigend speelveld

nieuw-wonen-pagina-beeld-6-nieuwe-functie-oude-school-03
nieuw-wonen-pagina-beeld-6-nieuwe-functie-oude-school-01
nieuw-wonen-pagina-beeld-6-nieuwe-functie-oude-school-02

Nieuwe functie voor oude school, Eindhoven  Mariët van der Bie

Het collectieve opdrachtgeverschap was intensief, maar ik woon hier heerlijk

VERDER

Conclusies | Wijzigend speelveld

Panorama:  De centrale regie van het Rijk verdween, maar niet de bestuurlijke bemoeienis. In de plaats daarvan is een samenspel op vooral lokaal niveau ontstaan. Dat zorgt niet altijd voor versnelling, ook omdat de bouwopgave ingewikkelder is geworden.

Trend:  Van verzorgingsstaat naar verzorgingsstad.

Uitdagingen:  Het wegnemen van regels die nieuwe woonvormen belemmeren.

VERDER

4 | Zoeken naar betaalbaarheid

nieuw-wonen-pagina-beeld-4-zoeken-naar-betaalbaarheid-02
nieuw-wonen-pagina-beeld-4-zoeken-naar-betaalbaarheid-01
nieuw-wonen-pagina-beeld-4-zoeken-naar-betaalbaarheid-03

klussenflat, kleiburg, Amsterdam  Irene Ohler en Diederick

We kochten casco en bouwden zelf af, zonder aannemer of ontwikkelaar

VERDER

Conclusies | Zoeken naar betaalbaarheid

Panorama:  Van oudsher stimuleerde de overheid het eigen woningbezit, maar sinds de hypotheekcrisis ligt de nadruk op het beperken van financiële risico’s. Kopen is hierdoor, en door groeiende inkomensonzekerheid, voor grote groepen minder vanzelfsprekend geworden.

Trend:  Alternatieve financieringsvormen als crowdfunding.

Uitdagingen:  Een nieuwe politieke visie op kopen en huren.

VERDER

5 | Werken aan verduurzaming

Nul-op-de-meter-woning, Soesterberg  Loes en Cor van Hal

Meer ruimte, geen verbouwingskosten én energieneutraal, dat sprak ons aan

VERDER

Conclusies | Werken aan verduurzaming

Panorama:  Door scherpere normen te stellen, zorgt de overheid voor het verduurzamen van de woningvoorraad. Vanaf 2020 mogen alleen nog energie-neutrale woningen worden gebouwd, in 2050 moet de hele woningvoorraad ‘groen’ zijn. Bouwbedrijven, corporaties en consumenten spelen daar op in.

Trend:  Slimme oplossingen als woningen in één dag ‘Nul op de Meter’ maken.

Uitdagingen:  De bestaande woningvoorraad betaalbaar verduurzamen.

VERDER

6 | Ruimte voor inbreng

nieuw-wonen-pagina-beeld-6-ruimte-voor-inbreng-02
nieuw-wonen-pagina-beeld-6-ruimte-voor-inbreng-01
nieuw-wonen-pagina-beeld-6-ruimte-voor-inbreng-03

Duin-woonlandschap, Almere  hans Zierikzee en Els Marijt

Een nieuwe buurt die begint bij het landschap, we werden er op slag verliefd op

VERDER

Conclusies | Ruimte voor inbreng

Panorama:  Niet langer bepalen overheden, ontwikkelaars en bouwers eenzijdig wat er gebouwd wordt. Via participatieve planvorming denken ook woonconsumenten daarover mee. Bedrijven en maatschappelijke organisaties beginnen zich ook met het wonen en bouwen te bemoeien. Ontwikkelaars zijn langduriger en intensiever bij projecten betrokken.

Trend:  Woonconsument wordt medeopdrachtgever en producent (van bijvoorbeeld energie).

Uitdagingen:  Vormen vinden, zoals de charrette, waarmee woonconsumenten en andere betrokkenen intensief en vroegtijdig in de planvorming kunnen participeren.

VERDER

7 | Nieuwe concepten

nieuw-wonen-pagina-beeld-7-nieuwe-concepten-02
nieuw-wonen-pagina-beeld-7-nieuwe-concepten-01
nieuw-wonen-pagina-beeld-7-nieuwe-concepten-03

Samen bouwen en wonen, groningen  Ad Prins en Trudy Dehue

Deze manier van wonen heeft mijn idee over privé en publiek veranderd

VERDER

Conclusies | Nieuwe concepten

Panorama:  Vereenzaming, (on)betaalbaarheid, veiligheid, verandering van waarden en behoefte aan contact zullen groepen mensen inspireren te zoeken naar nieuwe vormen van sociale bescherming, sociaal contact en verruiming van de (financiële) mogelijkheden.

Trend:  Meer belangstelling voor kleinere woningen en gezamenlijk delen van voorzieningen.

Uitdagingen:  Regelgeving, financiering en fiscaliteit dienen ‘woningdelen’ te accepteren als zelfstandig wonen en geen belemmering te vormen.

VERDER

8 | Opkomst themagericht wonen

nieuw-wonen-pagina-beeld-7-themagericht-wonen-03-
nieuw-wonen-pagina-beeld-7-themagericht-wonen-01
nieuw-wonen-pagina-beeld-7-themagericht-wonen-02-

Turkse woongemeenschap voor ouderen, Rotterdam  Veyis Senyurek

Buiten is Nederland en binnen wonen we als generatiegenoten in Turkije

VERDER

Conclusies | Opkomst van themagericht wonen

Panorama:  Mensen met een overeenkomstige leefstijl of achtergrond trekken naar elkaar toe c.q. er worden voorzieningen voor hen gecreëerd. Er komen flats voor harmoniezoekers, wijkjes met een sportsignatuur en gemeenschappen van oudere kunstenaars. Gezellig, veilig en goedkoop, dat thematische wonen, maar het vergt wel nieuwe vaardigheden van ontwikkelaars.

Trend:  Bewoners vroegtijdig bij de planvorming betrekken.

Uitdagingen:  Segregatie voorkomen.

VERDER

9 | Trek naar de stad

nieuw-wonen-pagina-beeld-9-trek-naar-de-stad-03
nieuw-wonen-pagina-beeld-9-trek-naar-de-stad-01
nieuw-wonen-pagina-beeld-9-trek-naar-de-stad-02

Van kantoor naar woning voor jongeren, zoetermeer  Rick Juffermans

Het leukste is dat ik midden in de stad woon en praktisch boven op de Randstadrail, zo handig

VERDER

Conclusies | Trek naar de stad

Panorama:  Bijna overal ter wereld groeien steden en ontvolkt het platteland. Doordat steden taken overnemen die eerst bij de staat lagen, ontstaat de verzorgingsstad. Ruimtegebrek in de steden noopt tot anders bouwen (transformatie, verdichting, hoogbouw).

Trend:  Meer hoogbouw.

Uitdagingen:
a] woonvormen tussen het klassieke en grootstedelijke in creëren;
b] hoogbouw populairder maken;
c] meer aandacht besteden aan de inrichting van de openbare ruimte.